محرم را چرا محرم نامیدند؟
پیش از اسلام، قوم عرب، جنگ در این ماه را حرام می‌دانست و ترک مخاصمه می‌کرد؛ در نتیجه به دلیل حرام بودن جنگ در این ماه، به آن محرم یعنی «حرام شده » می گفتند. «مُحَرَّمٌ فیه الحرب » . یعنی « جنگ در آن حرام است.»
لذا
از آن زمان این ماه بدین اسم نامگذاری شد.(1) و روز اول محرم را اول سال
قمری قرار دادند.(2) در توضیح این که چرا ماه‌های دیگر که جنگ در آنها
حرام است، محرم نامیده نمی‌شود می‌توان گفت: چون ترک جنگ از این ماه شروع
می‌شد به آن محرم گفتند.
ونیز در همین راستا ماه های محرم دیگر عبارتند از ذی قعده، ذی حجّه و رجب. در این ماه ها هم جنگ کردن حرام بوده است.
در مجمع البیان ذیل آیه منها اربعْ(3) آمده است:«معنای حرام بودن
این چهار ماه آن است که دریدن پرده محرمات در این ماه ها خیلی بزرگ تر از
ماه های دیگر است. عرب ها در قدیم این چهار ماه را بزرگ می شمردند، تا
بدان جا که اگر کسی به قاتل پدر خود برخورد می کرد، به وی کاری نداشت و
آزاری به او نمی رساند.
این که خداوند در میان دوازده ماه، حرمت برخی را بزرگ تر از دیگری قرار داده، به لحاظ مصالحی بود که در جلوگیری از ظلم در آنها وجود داشت، و چه بسا همین جلوگیری از ظلم در این ماه ها منجر به ترک ظلم در دوره سال می گشت و آتش جنگ یکسره خاموش می شد و آن حمیت و تعصب، در این فرصت موقت شکسته می شد، همچنین در این کتاب آمده است که علت تسمیه محرم بدن نام، به سبب تحریم جنگ در این ماه بوده است.این ماه در مکتب تشیع یادآور نهضت حضرت سیدالشهدا و حماسه جاودان کربلاست.
این ماه، یادآور دلاورمردی‌های یاران با وفای امام حسین( علیه السلام)، فداکاری‌های زینب کبری(سلام الله علیها)، حضرت سجاد(علیه السلام)، و همه اسرای کاروان امام حسین(علیه السلام)، است. این ماه، یادآور خطبه‌ها و شعارهای آگاهی‌بخش سالار شهیدان، نطق آتشین حضرت زینب(سلام الله علیها) و خطابه غرّای زین العابدین(علیه السلام)، است.
این ماه، یادآور استقامت حضرت عباس (علیه السلام)، حبیب بن مظاهر و شهادت عون و جعفر است.آری این ماه، ماه پیروزی حق بر باطل است.
این
ماه دارای فضیلت های بسیاری می باشد و خوب است که با انجام فرایض و
اعمالی که برای آن ذکر شده است به استقبال این ماه برویم. توجه به اعمال
محرم و عنایت به عزاداری و سوگواری ، تعظیم شعائر الهی است که هر چه لطف و دقت در آن بیشتر باشد ، نورانیت و شرافت آن افزون تر خواهد بود
اعمال شب اول ماه محرم
ـ نماز: این شب چند نماز دارد که یکی از آنها به شرح ذیل است:
دو رکعت، که در هر رکعت بعد از حمد یازده مرتبه سوره توحید خوانده شود.
در فضیلت این نماز چنین آمده است:
«خواندن این نماز و روزه داشتن روزش موجب امنیّت است و کسی که این عمل را انجام دهد، گویا تمام سال بر کار نیک مداومت داشته است.»(4)
۲ـ احیای این شب.(5)
۳ـ نیایش و دعا.(6)
روز اول محرم
اول
محرم هر سال اولین روز سال قمری است. از امام محمدباقر(علیه السلام)
روایت شده است: «آن کس که این روز را روزه بدارد، خداوند دعایش را اجابت
می‌کند، همانگونه که دعای زکریا(علیه السلام) را اجابت کرد.»(7)
دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعای زیر قرائت گردد:
«اللّهم انت الاله القدیم و هذه سنةٌ جدیدةٌ فاسئلک فیها العصمة من
الشیطان و القوَّة علی هذه النّفس الامّارة بالسُّوء»(8)؛ بارالها! تو
خدای قدیم و جاودانی و این سال، سال نو است، از تو می‌خواهم که مرا در این
سال از شیطان حفظ کنی و بر نفس اماره (راهنمایی کننده) به بدی پیروز سازی.
مقالات مرتبط:روز شمار قیام کربلا عظمت و فضیلت زیارت عاشورا امام خمینی (ره) و عزاداری حسینی
نمادها در سوگواری واقعه عاشورا پرده خوانی در عزای امام حسین (ع) خاطرات رزمنده ها- عاشورا در جبهه
-----------------------------------------
پی نوشت ها:
1- مصباح کفعمی، ص 509.
2- فرهنگ عاشورا، ص 405، جواد محدثی.
3. سوره توبه، آیه 36.
4- بحارالانوار، ج 98، ص 333، وسائل الشیعه، ج 5، ص 294، حدیث 1 مفاتیح الجنان، ص 286 5- مصباح المتهجد، ص 783 .
6- بحارالانوار، ج 98، ص 324 .
7- عروة الوثقی، ج 2، ص 243 - وسائل الشیعه، ج 7، ص 347، حدیث 3 .
8- بحارالانوار، ج 98، ص 334 .
